Zamanaşımı Nedir?
Zamanaşımı, birçok alanda kullanılan ve kanunda belirtilen sürenin sonunda mevcut durumun hükmünün kaybolacağını ifade eden bir hukuk terimidir. Zamanaşımı süresi, hukukumuzda dava çeşidine ve somut hukuki duruma göre farklılık göstermektedir. Dolayısıyla tek bir zamanaşımı süresinden bahsetmek mümkün değildir. Zamanaşımının kesildiği veya durduğu haller olduğu gibi zamanaşımının hiç olmadığı durumlar da mevcuttur.
Zamanaşımının Öne Sürülmesi
Ceza davaları kamuyu ilgilendiren davalar oldukları için zamanaşımının gerçekleşmesi durumunda bunu mahkeme re’sen yani kendiliğinden göz önüne alır; oysa hukuk mahkemelerinde bu zamanaşımı def’inin yani öne sürülmesinin taraflarca yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu sebeple mevzuatta geçen sürelerin iyi bilinmesi ve muhtemel bir hak kaybına uğramamanızı sağlamak adına bir avukattan hukuki danışmanlık alabilirsiniz.
Ceza Davalarında Zamanaşımı
Ceza hukukunda hem cezanın infazı konusunda hem da yargılama süresi konusunda zamanaşımı süreleri mevcuttur. Bu zamanaşımı süreleri suç tarihinden itibaren işlemeye başlar. İnfaz zamanaşımında, suçtan itibaren belirli bir vakit içinde cezanın infazının gerçekleştirilememesi durumunda artık bu ceza yerine getirilemeyecek hale gelmektedir. Aynı şekilde ceza davalarının süresi de zamanaşımına tabidir. Belirli bir süre içerisinde dava sona ermezse kişi artık o suçtan dolayı cezalandırılamayacaktır. Bu süreler Türk Ceza Kanununda (TCK) tek tek belirtilmişlerdir.
TCK’nin 66. maddesinde dava zamanaşımından bahsedilmekte ve çeşitli ayrımlara gidilmektedir. 68. maddesinde de ceza zamanaşımından bahsedilmektedir ve burada da ayrımlar mevcuttur. Bu maddelerde sayılan haller 12 yaşını doldurup 15 yaşını doldurmamış çocukların davaları söz konusu olduğunda zamanaşımı süresi; bahsedilen sürelerin yarısı, 15 yaşını doldurup 18 yaşını doldurmamış çocukların davalarında da sürelerin üçte ikisidir. Detaylara kanun metninden ulaşabilirsiniz.
Hukuk Davalarında Zamanaşımı
Hukuk davalarında ceza davalarında olduğu gibi zamanaşımının resen incelenmesi söz konusu değildir. Türk Borçlar Kanununun 161. maddesine göre taraflar öne sürmedikçe hakim zamanaşımını kendiliğinden göz önünde bulundurmamaktadır.
Mülkiyet haklarında zamanaşımı söz konusu değildir; dolayısıyla her zaman herkese karşı ileri sürülebilmektedirler.
Alacak haklarında zamanaşımı, kanunda aksi belirtilmemişse 10 yıldır. Bu sebeple alacağın doğduğu olaydan itibaren 10 sene geçmişse borçlu kişi zamanaşımı def’inde bulunup borcundan kurtulabilmektedir. Peki alacak davası açılmışsa ve bu dava uzun yargılama süreçleri sebebiyle 10 yıllık zamanaşımını doldurmuşsa ne olacak?
Alacak davasının açılmasıyla zamanaşımı durur, bu sebeple dava sürerken 10 yılın dolması borçluyu borcundan kurtarmamaktadır.
Diğer hukuk davalarının zamanaşımları kanunda ayrıca belirtilmiştir. Dolayısıyla her dava konusuna göre zamanaşımının ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir.
Zamanaşımı süresi sözleşmeyle değiştirilemez ve önceden zamanaşımından feragat edilemez. Bu sebeple oldukça önemli ve üzerinde durulması gereken bir konudur. Zamanaşımının kesildiği halleri, zamanaşımının durduğu durumları, sürelerin nasıl hesaplanacağını, ne zaman öne sürülebileceğini bilmek uzmanlık ve teknik hukuki bilgi gerektiren konulardır. Örneğin alacak hakkının aksi belirtilmedikçe 10 yıllık zamanaşımına tabi olduğunu söyledik, ancak bazı durumlarda kanunun öngördüğü üzere bu zamanaşımı 5 yıl olabilmektedir. Dolayısıyla mevzuata ve uygulamaya hakim olmak zamanaşımı def’i hakkınızı kaybetmemenizi ve mağdur olmamanızı sağlamaktadır.
Proaktif Hukuk ve Danışmanlık Bürosu kadrosunda bulundurduğu saygın hukukçularla yaranıza merhem oluyor ve sizleri hukuki risklerden koruma işlevi görüyor. Hukuki danışmanlık konusunda Türkiye’nin en sağlam organizasyonuna ve profesyonelliğine sahip olan hukuk büromuz meselenize çözüm bulmak adına her türlü hukuki girişimde bulunmakta ve sizlere yol gösterici olmaktadır.Biriktirdiğimiz hukuk deneyimini siz değerli müvekkillerimize yansıtıyor ve kanunlar karşısında sizlere deniz feneri işlevi görüyoruz. Web sitemizdeki online soru formundan veya canlı hukuki destek hattımızdan bizlere ulaşabilir veya ofisimize gelerek bir kahvemizi içip bizlerle tanışabilirsiniz.
