İşçiler, işverenleri tarafından sebepsiz veya haklı bir sebep olmaksızın işten çıkarıldıklarında iş sözleşmesinin feshedildiğini düşünürler. Fakat doğrudan fesih gerçekleşmez. İş sözleşmesinin feshinin geçersiz olduğunu düşünen işçiler işe iade davası açarak işlerine geri dönebilirler.
İşçinin İşe İade Davası Açabilmesi İçin Gereken Şartlar Nelerdir?
İş Kanunu kapsamında çalışıyor olmak gerekir.
İşyerinde 30 veya daha fazla işçi çalışıyor olması gerekir.
30 işçi hesap edilirken, işverenin aynı iş kolunda birden fazla işyeri varsa buradaki işçiler de hesaba katılır.
Belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olmak gerekir.
İş ilişkisinin bir süre ile sınırlandırılmadığı sözleşme türü, belirsiz süreli iş sözleşmesidir.
Kural olarak belirli süreli iş sözleşmelerinde sözleşme süresinin bitiminde iş sözleşmesi kendiliğinden sona ereceğinden işe iade davası açılamamaktadır.
Belirli süreli iş sözleşmelerinin niteliği gereği birden fazla kez üst üste yapılması yasaklanmıştır, bu uygulamaya maruz kalan iş sözleşmeleri baştan itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi sayılırlar. Dolayısıyla işe iade davası açılabilir.
İşçinin en az 6 aydır söz konusu iş yerinde çalışıyor olması gerekir.
6 aylık süre hesaplanırken aynı işverenin tüm işyerlerinde geçirilen süre hesaplanır.
Yer altı işlerinde çalışan işçiler için 6 aylık kıdem aranmaz.
İş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmiş olması gerekir..
İşletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma, işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekillerinden olmamak gerekir.
Feshin geçerli bir sebebe dayanmaması gerekir.
Fesih İçin Geçerli Sebep Oluşturmayan Haller Nelerdir?
Özellikle aşağıdaki hususlar fesih için geçerli bir sebep oluşturmaz:
Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak.
İşyeri sendika temsilciliği yapmak.
Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak.
Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri nedenler.
Kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek.
Hastalık veya kaza nedeniyle öngörülen bekleme süresinde işe geçici devamsızlık.
Bu ve benzeri sebeplerle işten çıkarıldıysanız, işe iade davası açabilirsiniz çünkü bu sebepler feshi geçerli kılmaz.
İşten Çıkarıldım Kaç Gün İçinde Dava Açmalıyım?
İşe iade davası, fesih bildirimi yapıldıktan sonra bir ay içinde açılmalıdır. Bir aylık hak düşürücü süre; ihbar süresinin bitmesinden itibaren değil, işverenin işçiye fesih bildirimini yaptığı, tebliğden itibaren başlar.
İşçi bu süre içerisinde dava açmazsa, dava açma hakkını kaybeder.
İşveren, feshin geçerli bir nedenle yapıldığını ispat etmekle yükümlüdür. Eğer işçi, feshin başka bir sebeple yapıldığını iddia ederse bunu ispat etmek zorundadır.
Fesih bildiriminin yazılı ve gerekçeli olması, dava aşamasında işçi açısından ispat kolaylığı sağlayacaktır.
Kanun, iş sözleşmesinin fesih bildiriminin yazılı olmasını emretmiştir. Fesih bildirimi yazılı bir şekilde yapılmazsa, geçerlilik şartı oluşmayacağından işe iade davası açılabilir.
İşçinin Savunmasının Alınması Gerekir Mi?
İş sözleşmesi işçinin bir davranışı veya verimi ile ilgili feshediliyorsa, işçinin savunmasının alınması zorunludur. Savunma tercihen yazılı olmalıdır, ispat açısından kolaylık sağlar.
Bu şartlar gerçekleşmeden işten çıkarılan işçiler işe iade davası açabilir.
Dava Dilekçesi ve Tazminat
İşçi dava dilekçesinde feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesinin yanında, davanın kesinleşmesine kadar geçecek en fazla 4 aylık ücret ile işverenin süresi içinde işe başlatmaması hali için 8 aya kadar iş güvencesi tazminatına karar verilmesini talep edebilir.
İş hakkının korunması amacıyla kanun, işe iade davasının ne kadar sürede sonuçlanması gerektiğini belirtmiştir.
Buna göre; işe geri dönmek için açılan dava 2 ay içinde sonuçlanmalı ve temyizi de 1 ay içinde tamamlanmalıdır.
İşe İade Davasının Mahkeme Harcı Ne Kadardır?
İşe iade davasının harcı yaklaşık 200-250 TL civarındadır. Bu ücretler davalı, davacı, tanık, vekil ve delil sayılarına göre değişebilmektedir.
İşe İade Davasında Avukat Tutulmalı Mıdır?
İşe iade davalarında avukat tutulması zorunlu değildir. Fakat işe iade davasında geçerli nedenin ispatı, tazminat miktarları, dava sonucunda yapılacak başvurular açısından bir avukattan yardım almak hak kaybını önleyecektir.
Proaktif Hukuk Bürosu olarak, 50’den fazla avukat ile hizmet vermekteyiz. İşe iade davası açmak isterseniz alanında uzman avukatlarımız tarafından hak kayıplarına uğramanızın önüne geçilecektir.
İşe İade Davasının Sonuçları
İşe iade davasının sonucunda davanın kabulü, davanın reddi veya davanın konusuz kalması söz konusu olabilir.
Davanın kabulü halinde, feshin geçersizliğine ve işçinin işe iadesine karar verilir. Bu kararın işçiye tebliğinden itibaren 10 iş günü içerisinde işçi, işverene başvurmalıdır.
Süresinde işverene başvuran işçi, bir ay içerisinde işe geri alınmalıdır. İşçi bu sürede işverene başvurmazsa iş sözleşmesinin feshi geçerli hale gelir.
İşçi işe iade başvurusunu noterden göndereceği bir ihtarname ile yapmalıdır. İhtarnamenin noterden gönderilmesi zorunlu değildir fakat ispat açısından daha sağlam bir yöntemdir.
İşe iade davasının reddi halinde, iş sözleşmesinin feshi geçerli sayılacak ve işçi işe iadesini talep edemeyecektir.
Davanın reddi halinde işçi yargılama giderleri ile karşı taraf vekil yani avukat ile temsil edilmişse vekilin vekalet ücretini ödemeye mahkum edilecektir.
Dava devam ederken işçinin işe geri alınması veya dava hakkından feragat etmesi halinde dava konusuz kalmış olacaktır. Bu durumda işçi işverenden boşta geçirdiği süre nedeniyle 4 aya kadar ücret ve diğer haklarını talep edebilir.
İşçi İşe Geri Alınmazsa Ne Olur?
Belirtilmelidir ki işverenin işçiyi işe geri alma zorunluluğu yoktur. Fakat işveren, davanın kabulüne rağmen işçiyi geri almazsa, davada belirlenen 4 aydan 8 aya kadar ücreti kadar tazminat ödemek zorunda kalır.
Ayrıca işçi iş sözleşmesinin haklı bir neden olmaksızın feshedilmesi nedeniyle ihbar tazminatı, kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, ikramiye gibi alacaklarının ödenmesini ayrıca talep edebilecektir.
İşe İade Davası Devam Ederken İşçi Başka Bir İşte Çalışabilir Mi?
Yaşamak için para kazanmak zorunda olduğumuz bir devirde, işçinin davası devam ederken başka işte çalışmasını engellemek hem hukuki, hem de mantıklı değildir.
Kanunda böyle bir düzenleme olmasa da Yargıtay’ın emsal kararlarında işçinin başka bir işte çalışmasında sakınca bulunmadığı, bu durumun işe iade davasını etkilemeyeceği belirtilmiştir.
Ancak işçi dava devam ederken başka bir işe girdiğinde, işe giriş tarihine göre tazminat belirlenir. Çünkü tazminatın amacı işçinin boşta kaldığı dönemdeki zararını gidermektir, işçi işe girerse bu tazminat miktarı duruma göre azaltılacaktır.
İşe İade Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
İşe iade davası, davalının yerleşim yeri veya işyerinin bulunduğu yerdeki İş Mahkemeleri’nde açılır.
Sonuç olarak; sebepsiz yere işten çıkarıldım veya haklı bir sebep olmadan işten çıkarıldım diyenler bir ay içerisinde işe iade davası açabilecek. Genel olarak iş davalarında tazminat hesaplama, durumun tespiti ve ispatı açısından ve hak kaybına uğramamak için bir avukat yardımıyla dava açılması daha yararlı olacaktır.
T.C YARGITAY
9.Hukuk Dairesi
Esas: 2003 / 18040
Karar: 2003 / 18119
Karar Tarihi: 27.10.2003
ÖZET : Davacı vekili müvekkilinin iş akdinin geçersiz sebeple feshedildiğini iddia ederek işe iade davası açmıştır. Mahkemece iş akdinin haklı sebeple feshedildiği, davacının işe iadesini gerektirir bir husus bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar vermiştir. 15 Mart 2003 tarihinde yürürlüğe giren 4773 sayılı Yasa ile 1475 sayılı İş Kanunu 13. maddesine eklenen 13/B bendi gereğince fesih sebebinin açık ve kesin bir şekilde belirtilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
(4857 S. K. m. 18, 21) (1475s . K. m. 13/B, 13/C)
Dava: Davacı, işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel Mahkeme, davayı reddetmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü :
Karar: Davacı vekili müvekkilinin iş akdinin geçersiz sebeple feshedildiğini iddia ederek işe iade davası açmıştır. Mahkemece iş akdinin haklı sebeple feshedildiği, davacının işe iadesini gerektirir bir husus bulunmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar vermiştir. 15 Mart 2003 tarihinde yürürlüğe giren 4773 sayılı Yasa ile 1475 sayılı İş Kanunu 13. maddesine eklenen 13/B bendi gereğince fesih sebebinin açık ve kesin bir şekilde belirtilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
Davalının 30.04.2003 tarihli fesih bildiriminde herhangi bir sebebe dayanılmamıştır. Bu nedenle aynı yasanın 13/C bendi gereğince açılan davanın kabulü gerekirken reddi isabetsiz olup, kararın bozulması gerekmiştir.
Sonuç: 1- Bursa 2. İş Mahkemesinin 28.08.2003 gün ve 2003/611 E., 2003/614 Karar sayılı kararının bozularak ORTADAN KALDIRILMASINA,
2- İşverence yapılan FESHİN GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının İŞE İADESİNE,
3- Davacının yasal sürede başvurusuna rağmen işverenin süresi içinde işe başlatmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının işçinin altı aylık ücret tutarı olarak belirlenmesine,
4- Davacı işçinin işe iadesi için, işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak dört aylık ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5- Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
6- Davacı kendisini vekile temsil ettirdiğinden 200.000.000.-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7- Davacı tarafından yapılan 25.346.889.-TL. yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8- Peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, kesin olarak 27.10.2003 gününde oy birliği ile karar verildi.
