Yabancı Para Borcunun (Döviz,Euro.Dolar) İfası Nasıl Yapılır?
Yabancı para borçları (döviz,euro,dolar vb.) yabancı paranın mutlak suretle yabancı para birimiyle ödenmesinin zorunlu olup olmadığına göre gerçek ve gerçek olmayan yabancı para borçları olarak ikiye ayrılır.Yabancı para borçlarında borçlu taraf, kural olarak, borcunu borçlandığı yabancı para birimiyle değil de bunun TL karşılığını ödeyerek de borcundan kurtulabilir denilmektedir.
Ancak borçluya verilen, yabancı para borcunu isterse borcun ifa yerinin milli para birimiyle ödeme şeklinde ki seçimlik yetkisi, emredici bir özellik taşımaz.
Taraflar dilerlerse, borcun mutlaka kararlaştırılan yabancı para birimiyle ifa edilmesi gerektiğini de kendi aralarında kararlaştırabilirler
Yabancı para borçlusu tarafın, para borcunu, döviz olarak aynen ödemek dışında, TL ile ödenme olanağının olup olmadığı, tarafların iradesine göre belirlenecektir.
Bu şekilde ki yabancı para borçlarında borçlunun TL üzerinden ödeme teklifinde bulunması durumunda, alacaklının bu teklifi reddetmesi, bu reddetmenin dürüstlük kurallarına aykırı olmadığı sürece onu alacaklı temerrüdüne düşürmeyecektir.
Ancak genel olarak, söz konusu olan yabancı para birimiyle ifa sonradan imkansızlaşırsa, borç sona ermeyip, borçlunun TL üzerinden ödeme yaparak borcundan kurtulabileceği kabul edilmektedir. Bu durumda çevirinin, fiili ödeme tarihindeki kura göre yapılacağı ileri sürülmektedir
Yabancı Para (Döviz,Dolar,Euro) Borcunun İfasında Temerrüt Nasıl Olur?
Borçlunun borçlandığı yabancı parayı aynen ödemesinin zorunlu olduğu, borçlunun TL üzerinden ödeme yapmak biçiminde seçimlik yetkiye sahip olmadığı yabancı para borcunun ifasında temerrüt oluştuğunda, alacaklı bu yabancı para alacağı için, temerrüdün oluştuğu tarihten itibaren, kamu bankalarının o yabancı para birimi için bir yıllık mevduata uyguladığı en yüksek faiz oranı kadar temerrüt faizi talep edebilir
Fakat alacaklının temerrüt faiziyle karşılanamayan bir zararı söz konusu olduğunda, alacaklı borçlunun temerrüde düşmekte kusuru olmadığını kanıtlayamaması kaydıyla bu zararın tazminini de ayrıca talep edebilir
Yabancı Para (Döviz,Dolar,Euro) Borcu İçin İcra Takibi Açılması
Gerçek yabancı para alacaklısı, alacağını aynen istemek dışında bir olanağa sahip değildir. Kanun, borçlunun temerrüdü oluşsa bile gerçek yabancı para alacaklısına, alacağını vade veya fiili ödeme günü kuru üzerinden TL olarak talep etme yetkisi vermemiştir.
İcra ve İflas Kanununun bu hükmü karşısında, gerçek yabancı para alacaklısının alacağını, vade veya fiili ödeme tarihi kuru üzerinden talep etme yetkisinin bulunup bulunmadığı sorusu ortaya çıkmaktadır.
Borçlar Kanunu hükümleri, yabancı para alacağının maddi hukuk açısından nasıl ödeneceğini ve talep edileceğini gösterirken, İİK hükümleri ise, bunun cebri icra aşamasındaki şeklini belirtmektedir.
O nedenle cebri icra sisteminin, maddi hukuk kurallarının mantığına uygun olarak yorumlanması gerekecektir.
Buna göre, şekli hukuk kuralları, alacaklıya maddi hukukun vermediği bir yetkiyi veremez. Maddi hukuk açısından gerçek yabancı para alacaklısı, alacağının vade veya fiili ödeme tarihi kuruna göre TL olarak ödenmesini isteyemediğine göre, bunu icra takibiyle de istemesi mümkün olmayacaktır..
Buna göre takibin TL üzerinden başlatılması zorunlu olmaktadır. Alacağın Türk Lirası tutarı ve yabancı para alacağının hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiği takip talebinde gösterilmelidir.
Maddi hukuk açısından gerçek yabancı para borcu aynen ifa edilmek zorunda olmasına rağmen, alacağın TL karşılığının icra takibinde gösterilme zorunluluğu sebebiyle, gerçek olmayan yabancı para borcu icra takibine konu edilirken, vade veya fiili ödeme tarihi itibariyle TL karşılığın icra takibinde gösterilmesi ve harç ve masrafların bu tutar üzerinden hesaplanması gerekir
Borçlar Kanunu hükümleri, gerçek yabancı para alacaklısına, alacağını TL olarak isteme ve bunun çevirisini vade veya fiili ödeme tarihine göre yapılmasını isteme biçiminde bir seçimlik yetkisi vermiş değildir.
İİK’nun bu hükmü gereğince takip tarihi esas alınarak çeviri yapılır ve bu tarihten sonra alacak TL’ye dönüşür ve TL faizi talep edilebilir.
Yabancı para alacağının TL’ye dönüşmediği, yabancı para alacağı olarak kalmaya devam ettiği, bu nedenle takip tarihinden itibaren bu yabancı para alacağına yabancı para alacağı faizinin uygulanmasının gerektiği yönündedir. herhangi bir etkisi yoktur.
