Uygulamada çoğu kez karşılaşılan ve büyük sorun teşkil eden olaylardan biri işverenin işçiye psikolojik baskı yaparak istifa dilekçesi imzalatmasıdır.İşveren işçi üzerinde psikolojik baskı kurarak bir dilekçe imzalatır ve bu istifa dilekçesi ile işveren,işçinin hak etmiş olduğu hakları ve tazminatlarını ödemeden bu dilekçeyi yazılı delil olarak kullanarak borçtan kurtulmaya çalışır.İşçi de içinde bulunduğu psikolojik baskıdan kurtulmak için bu dilekçeyi imzalar genel olarak düşünmeden.İşçi de ilerleyen zamanda da istifa dilekçesi imzalaması nedeniyle hakkı olmadığını düşünerek işverenden herhangi bir hak talep etmemektedir.
İstifa dilekçesi vermiş olan işçinin, işverenden hiçbir hak talep edemeyeceği konusundaki düşünceler yukarıda bahsettiğimiz neden doğrultusunda yersiz olacaktır.İşçi, işverene özel sebeplerden dolayı istifa ediyorum diye yazılı beyan vermiş bulunsa bile işçi isterse İş Mahkemelerinde alacak davası açabilecek ve hak etmiş olduğu alacakları işverenden alabilecektir.
İşverenin İşçiyi İstifaya Zorlaması Durumunda İşçi Tazminat Alabilir Mi?
Yargıtay, işçi eğer ki istifa dilekçesi vermiş olsa dahi Mahkemelerin kesin suret ile işçinin istifasının arka planını araştırması ve tarafların sunduğu delillere göre bir karar verilmesi gerektiğini vurgulamıştır.
İşverenin işçiyi istifaya zorlaması durumunda işçi, işvereni, noter aracıyla yapılan baskı nedeniyle mutlaka uyarmalıdır ve eğer bu baskı son bulmuyorsa işçi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Çalışma İl Müdürlüğüne şikayette bulunacağını aksi takdirde iş akdini feshedeceğini veya haklarını İş Mahkemesinde arayacağını ihtar etmesi gerekmektedir.
Noter ihtarına rağmen işveren taraf, işçi üzerinde psikolojik baskısını arttırmış ise işçi, işvereni iş müfettişliğine şikayet edebilecektir ve bu halde iş akdini yazılı veya sözlü şekilde tek taraflı olarak da haklı nedenle feshedebilecektir.Bu tek taraflı fesih işlemi, işçinin istifası değil işçinin haklı nedenle feshi olarak görülmektedir.
Yargıtay Uygulamalarında Zorla İstifa İle Tazminat Durumu Nasıldır?
Yargıtay uygulamalarına baktığımızda görüldüğü üzere istifa dilekçelerinin baskı altında zorlama ile alınıp alınmadığı konusu her olayda hakim tarafından farklı olarak değerlendirilmiştir.
Yargıtay Cumhuriyet Savcılığına ihbar olunacağı durumu ile tehdit altında verilen istifa dilekçelerinin işçinin gerçek iradesini yansıtmayacağını belirterek bu şekilde verilen istifa belgesine geçerlilik tanımamıştır.
Yargıtay işyerinde hizmet süresi boyunca belirli hakları kazanmış bir işçinin hayatın olağan akışı içinde istifa dilekçesi ile bu hakları ortadan kaldırması olağan bir davranış sayılmayacaktır, diyerek işçinin, uzun bir kıdem süresine sahip olması durumunda feshin işçi tarafından yapılmadığı düşünülecek bir bir olgu olarak değerlendirilmiştir.
İşçinin Şarta Bağlı Yapmış Olduğu İstifa Geçerli Midir?
Şarta bağlı yapılan istifalar geçerlilik arz etmemektedir.Yargıtayın benzer kararlarına baktığımızda “Şarta bağlı istifa dilekçelerinin geçerliliği kabul edilemez” denilmiştir.
Buna göre işçi eğer kıdem alacağım ve 3 aylık işçilik alacağımın verilmesi şartı ile istifa ediyorum diyerek bir istifa dilekçesi hazırlamış ise bu dilekçe geçersiz bir istifa dilekçesidir.
Bu durumda bir istifa halinde işçi haklarını almak için iş mahkemesine başvurabilecektir. Bu durum sözlü şekilde de olabilir;istifa et haklarını vereceğiz denilerek sözlü beyan ile işçi istifa ederse tanıkla bu durumu ispatlamak şarı ile zorla istifa ettirilmiş olan işçi kıdem ve ihbar tazminatını alabilecektir.Dilerse ve şartları da varsa işe iade davası da açabilecektir.
İşçinin dayandığı gerçek sebep ile istifa dilekçesinin karşılaştırılması
İstifa dilekçesi ile çelişen beyanların bulunması
İşe ilk girişte işverence beyaza veya boş kağıda attırılan imza
Baskıyla alınan veya şarta bağlanan İstifa dilekçesinin varlığı
İstifa Dilekçesi ile çelişen delil ve beyanların bulunması
gibi durumlarda işçi tazminat hakkına sahip olacaktır.
İş kanunu kıdem tazminatı açısından esas kural olarak işçinin istifa etmesi durumunda işverenden herhangi bir hak iddia edemeyeceğini düzenlemiştir.Bu nedenle ki işçinin, işten ayrılırken yapacağı istifa beyanının çok net şekilde olması haklarını talep edebilmesi açısından son derece önemli bir husustur.
Uygulamada ise kimi işveren, işçi üzerinde büyük bir baskı kurarak işçinin maaşında veya çalışma koşullarında değişiklik yapmaktadır.Örneğin; ücretsiz izne çıkarılması,maaşının geç verilmesi, iş konumunun değiştirilmesi, izin hakkının kullandırılmaması,yol, yemek ve yakacak yardımı gibi sosyal haklarının kaldırılması gibi durumlar söz konusu olduğunda işin işçi tarafından bırakılması istifa olmayacaktır.
Ancak istifa dilekçesi veren işçi hangi sebepten dolayı istifa ettiğini beyanında açıkça belirtmek durumundadır.İşçinin bu gibi benzer durumlarda işten ayrılması durumunda haklı veya geçerli bir sebebe dayandığını ve bunun istifa ile ayrılma olmadığını açıkça bilmesi gerekir.
İşçi işveren arasındaki sorunları göz önünde bulundurduğumuzda,toplumda bir sürü işçi ve işveren olduğunu düşünürsek bu konular bir avukat yardımı ile aşılması gereken hususlardır.Deneyimli avukatlarımızdan bu konu ile ilgili hizmet alabilirsiniz.
