Anonim Şirketlerde Hisse Devri
Anonim şirketlerde hisse / pay devrine ilişkin uygulanacak hükümler Türk Ticaret Kanunu ve Ticaret Sicili Yönetmeliği çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Anonim şirket açısından pay devrine yönelik yapılan düzenlemelerde, devir işleminin pay defterine kaydedilmek suretiyle gerçekleşebileceğinin öngörülmüş olmasından ötürü pay senetlerinin devri işleminin tescile tabi olmasının ve Ticaret Sicili Gazetesinde ilan edilmesinin herhangi bir zorunluluk taşımadığını ifade edebiliriz.
Anonim şirketlerde pay senetleri, hamiline ve nama yazılı olarak çıkarılabilmektedir. Ayrıca bedelleri tamamen ödenmemiş olan paylar için hamiline yazılı pay senetleri çıkarılamamaktadır. Pay senetlerinin şekli açısından senedin ihtiva etmesi gereken unsurlar şunlardır:
➢ Şirketin unvanı,
➢ Sermaye tutarı,
➢ Kuruluş tarihi,
➢ Çıkarılan pay senedinin tertibi,
➢ Tescil tarihi,
➢ Senedin türü ve itibari değeri (en az 1 kuruş),
➢ Senedin kaç payı içerdiğinin belirtilmesi,
➢ Şirket adına imza etmeye yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imzalanmış olması şarttır.
Belirtilen şartların dışında nama yazılı pay senetleri açısından sahiplerinin adı ve soyadı veya ticaret unvanı, yerleşim yeri, pay senedi bedelinin ödenmiş olan miktarını da açıklaması gerekir ve bu senetler şirketin pay defterine kaydedilir.
Hamiline yazılı pay senetlerinin devrinde temel kural, senedin devrinin şirket ya da üçüncü kişiler bakımından zilyetliğin devriyle gerçekleşmesidir. Nama yazılı pay senetlerinin devrinde ise temel kural, nama yazılı payların serbestçe devredilebileceğidir. Türk Ticaret Kanunu madde 190 hükmüne göre kanunda veya şirket esas sözleşmesinde aksi öngörülmedikçe, nama yazılı paylar herhangi bir sınırlamaya bağlı olmaksızın devredilebilecektir.
Anonim şirketlerde nama yazılı pay senetlerinin devrine ilişkin kanunda birtakım sınırlamalar öngörülmüştür. Türk Ticaret Kanunu madde 491’e göre bedeli tamamen ödenmemiş nama yazılı paylar, ancak şirketin onayı ile devrolunabilecektir. Gerçekleşecek olan devir miras, miras paylaşımı, eşler arasındaki mal rejimi hükümleri veya cebri icra yoluyla meydana gelirse şirketin onayı gerekmemektedir.
Nama yazılı payların devri temel prensip çerçevesinde serbestçe devredilebilecektir. Bedelleri tamamen ödenmemiş nama yazılı payların şirketin onayına tabi tutulmasındaki temel amaç şirketin ödeme gücü bakımından yetersiz olan kişilerle işlem yapılmasının engellenmesidir. Nama yazılı payların devrinin sınırlandırılmasına yönelik esas sözleşme değişiklikleri, sermayenin en az %75’ini oluşturan pay sahiplerinin temsilcilerinin olumlu oylarıyla gerçekleştirilecektir. Anonim şirketler açısından son olarak ifade edebileceğimiz husus hisse senedi ya da ilmühaber basılmış olması halinde payın bu tarihlerden itibaren 2 yıllık süre ile elde tutulması durumunda pay devrinden kaynaklanan değer artışı kazancı gelir vergisine tabi tutulmamaktadır.
Sermaye şirketlerinin hisse devirlerinin kanunda öngörülen şekilde hukuka uygun olarak gerçekleştirilebilmesi için uzman ticaret hukuku avukatı aracılığıyla hukuki danışmanlık hizmeti alınması tavsiye edilmektedir. Proaktif hukuk ve danışmanlık bürosu, alanında uzman ticaret ve şirketler hukuku avukatlarıyla ticaret hukuku alanında müvekkillerine dava ve hukuki danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Şirketlerin kuruluş aşamasındaki esas sözleşmenin hazırlanmasından tasfiye aşamasına kadar kurumsal şirketlere ihtiyaç duydukları hukuki desteği sağlayan büromuz, uzman avukatlarımız aracılığıyla ve çözüm odaklı yaklaşımıyla kurumsal şirketlere gereken hukuki desteği temin etmektedir.
Limited Şirketlerde Hisse Devri
Limited şirketlerde esas sermaye payının devri ve devir borcunu doğuran işlemler yazılı şekle tabi tutulmakta ve tarafların imzaları noterce onaylanmaktadır. Şirket sözleşmesinde aksine bir hüküm öngörülmedikçe, esas sermaye payının devri ortaklar genel kurulu tarafından onaylanmalıdır. Pay devri, ortaklar genel kurulu onayıyla geçerlilik kazanmaktadır. Burada belirtilen genel kurulun onayı ilişkin kanuni düzenleme emredici nitelik taşımamaktadır.
Genel kurul tarafından pay devri onaylandıktan sonra, müdür ya da müdürler kurulu gerçekleşen devri limited şirketin pay defterine kaydedecektir. Esas sermaye paylarının devrinin tescili 30 gün içinde müdürler tarafından ticaret sicil müdürlüğüne tescil başvurusunda bulunulacaktır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu kapsamında limited şirketlerin de pay senedi çıkarabilmesi mümkündür. Ancak limited şirket hisse devirlerinin noter huzurunda gerçekleştirilmesi pay senetlerinin menkul kıymet olarak değerlendirilmesine olanak sağlamamaktadır. Dolayısıyla limited şirketlerde paylar 2 yıl ya da daha fazla bir süre zarfında elde bulundurulmuş olsa dahi gelir vergisine tabi tutulacaktır.
