Borçlunun alacaklıdan mal kaçırması, kendisine karşı alacaklı tarafından yapılan icra takibi aşamasında ve alacağın tahsili sebebiyle başvurulmasından önce borçlunun malik olduğu malları mülkiyetinden çıkarmak suretiyle haczedilmesini ve satılmasını önlemek maksadıyla hareket etmesidir. Borçlu çeşitli sebeplerle borçlarını ödemekten kaçınarak ve cebri icra aşamasında hacizden önce mallarını satarak mal kaçırmaya teşebbüs edebilecektir. Hukukumuzda mülkiyet hakkının sağlamış olduğu güvence neticesinde taşınır ve taşınmaz malların maliki dilediği şekilde tasarrufta bulunma hak ve yetkisine sahiptir.
Borçluya karşı yapılan icra takibi aşamasında da genel prensip gereği borçlu malik olduğu mallar üzerinde tasarruf işlemi gerçekleştirebilir. Takip aşamasında alacaklılar, borçlunun gerçekleştirmiş olduğu tasarruf işlemi sonucunda mülkiyetinde bulunan mallardan alacaklarını temin edecek, borçlunun mülkiyetinde alacakları temin edecek mahiyette mal bulunmadığı durumda ise alacaklı ya da alacaklıların, borçlunun gerçekleştirdiği tasarruf işlemlerinden zarar görülen kısım kadar iptal ettirme ve önleme hakkı bulunmaktadır. Alacaklının, İcra İflas Kanunu hükümleri çerçevesinde belirtilen şartları sağlaması ve belirtilen süre içerisinde tasarrufun iptali davası açması halinde borçlu tarafından gerçekleştirilen tasarruf işlemlerinin iptal edilmesi sağlanabilecektir.
Tasarrufun iptali davası İcra İflas Kanunu madde 277 ve devamında düzenlenmiştir. Alacaklıdan mal kaçıran borçlunun gerçekleştirmiş olduğu tasarrufları iptal etmek ve alacaklısına zarar vermek kastıyla tasarrufta bulunan borçlunun tasarruflarının iptalini sağlamak maksadıyla tasarrufun iptali davası açılmaktadır.
➢ Davanın açılabilmesi için öncelikle davacının kesin ya da geçici aciz vesikası alması gerekmektedir.
➢ Davanın açılabilmesi için borçlu hakkında başlatılan icra takibinin kesinleşmiş olması şarttır. Kesinleşmemiş olan icra takibi için borçlu haciz ve satış işlemi gerçekleştiremez ve bunun neticesinde tasarrufun iptali davası açılamayacaktır.
➢ Davanın açılabilmesi için temel olarak bir alacağın varlığı şarttır.
➢ Davanın açılabilmesi için dava konusu tasarrufun borcun doğumundan sonra yapılmış olması zorunluluk arz etmektedir. Borcun doğumundan evvel borçlu tarafından gerçekleştirilen tasarruf işlemleri tasarrufun iptali davasına konu olamaz.
➢ Davanın görevli ve yetkili mahkemede açılması gerekmektedir.
➢ Davanın açılabilmesi için tarafların dava açma ehliyetine sahip olması gerekmektedir.
➢ Son olarak tasarrufun iptali davası açılabilmesi için konusu ve tarafları aynı olan derdest bir davanın bulunmaması gerekmektedir.
Tasarrufun iptali davasının ivazsız tasarruf, ivazlı tasarruf, aciz nedeniyle ve zarar verme kastından dolayı tasarrufun iptali talebinde bulunabilmesine yönelik şartlar İcra İflas Kanunu 278 - 300. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Borçlunun alacaklıdan mal kaçırması ve buna benzer hukuki problemlerin olması durumunda kişilerin başvurmaları gereken hukuki yolun belirlenmesi ve ihtilafın en kısa sürede kesin çözüme ulaşması adına uzman bir icra avukatına başvurmaları önem arz etmektedir. Hukukun her alanında danışmanlık ve dava hizmeti sunan avukatlık büromuz, icra departmanı ve uzman icra avukatı kadrosuyla ve profesyonel çalışma prensipleriyle müvekkillerin ihtiyaçlarını çözüme kavuşturma gayesiyle gereken hizmeti sunmaktadır.
Tasarrufun iptali davasında davacı / alacaklı, borçludan alacağını alamadığı için icra takibi açan ve tasarrufun iptali talebiyle dava açan kişidir. Davalı / borçlu ise borcunu ödemeyen ve kendisine karşı tasarrufun iptali isteminde bulunulan kişiyi ifade etmektedir. Elinde geçici aciz vesikası bulunan bir alacaklı tasarrufun iptali davası açabileceği gibi kesin aciz vesikası bulunan her bir alacaklı da bu davayı açabilecektir. Tasarrufun iptali davası;
Tasarrufun iptali davasında görevli mahkeme genel kurallara göre belirlenmekte ve görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Tasarrufun iptali davası için özel bir yetki kuralı yasada düzenlenmemiştir. Bu açıdan tasarrufun iptali davasında yetkili mahkeme genel yetki kuralı gereğince davalının yerleşim yeri mahkemesidir.
Tasarrufun iptali davası açma hakkı, iptali istenilen tasarrufun yapıldığı tarihten itibaren 5 yıl geçmekle düşer. Belirtilen süre hak düşürücü süre olduğundan dolayı bu sürenin geçmesinin ardından tasarrufun iptali davası açılamayacaktır.
