C. Başsavcısı Tarafından Verilen Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kararı
Bir çeke, karşılıksızdır işlemi yapıldıktan sonra, hamilin* talepte bulunması ile Cumhuriyet Başsavcısı tarafından çeki keşide* eden kişiye çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilir.
Karşılıksızdır işlemine tabi tutulan çekin kullanılması suretiyle dolandırıcılık, belgede sahtecilik ve başka suçların işlenmesi halinde de çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilir.
Mahkeme Tarafından Verilen Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kararı
Çekin ziyaı ve iptali ile ilgili olarak devam eden bir dava sırasında, mahkeme tarafından kendiliğinden koruma tedbiri olarak çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilebilir.
Çekin kaybolması veya çekin kullanılamaz hale gelmesi durumlarında çekin ziyaı ve iptali davası açılabilir. Bu durumlarda kaybolan çekin, keşidecinin haberi olmaksızın kötü niyetli hamiller tarafından kullanılmasının önlenmesi için çek kullanma yasağı mahkeme tarafından koruma tedbiri olarak konulabilir.
Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikayeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, bin beş yüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur.
Ancak, hükmedilecek adli para cezası; çek bedelinin karşılıksız kalan miktarından az olamaz.
Karşılıksız çek düzenleme suçu işleyenler hakkında da çek düzenleme yasağı kararı verilir.
Karşılıksız çek düzenleme suçundan dolayı devam eden bir dava varsa, dava sonucu beraat kararına hükmedilmesi halinde ilgili mahkemece çek düzenleme ve hesap açma yasağının kaldırılmasına karar verilir.
Kişi, mahkum olduğu cezanın tamamını infaz ettiği, yani adli para cezasının tamamını ödediği tarihten itibaren üç yıl geçtikten sonra yasağın kaldırılmasını talep edebilir.
Her halde yasağın konmasından itibaren 10 yıl geçmekle çek düzenleme ve çek hesabı açtırma yasağı kararının kaldırılmasını isteyebilir.
Çek Düzenleme Yasağının Kaldırılmasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Çek düzenleme ve çek açma yasağı hükmünü veren mahkemeden, yasağın kaldırılması talep edilir.
....................................... MAHKEMESİNE ../../....
DAVACI :
VEKİL :
KONU : Ödeme Yasağı Kararının ve Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına
ilişkin kayıtların kaldırılması Talebimizdir.
AÇIKLAMALAR :
HUKUKİ SEBEPLER : TTK.m.757 vd., HMK ve Sair Mevzuat
DELİLLER : Banka Kayıtları, Çek Fotokopileri, Yasal ve Takdiri Diğer Deliller.
TALEP SONUCU : Yukarıda arz edilen nedenlerle müvekkilimizin/davacının ileride telafisi imkansız zararlara uğramasının önlenmesi bakımından Ödeme Yasağı Kararının ve Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına ilişkin kayıtların kaldırılmasına karar verilmesini saygılarımızla (vekaleten) talep ederiz.
DAVACI / DAVACI VEKİLİ
T.C YARGITAY
10.Ceza Dairesi
Esas: 2014 / 1376
Karar: 2014 / 1567
Karar Tarihi: 10.03.2014
ÖZET: Somut olayda, şikayete konu çekle ilgili hesabın ne ait olduğu, sanığın bu şirketin temsilcisi olarak çeki keşide ettiği anlaşıldığından, çek hesabı sahibi olmayan sanık Ü.ın çek düzenleme ve çek hesabı açmaktan yasaklanmasına karar verilmesi yasaya aykırı olup, kanun yararına bozma talebi bu nedenle yerinde görüldüğünden; .. Asliye Ceza Mahkemesinin kararının 5271 sayılı kanun maddesinin 3. fıkrası gereğince kanun yararına bozulmasına karar verilmiştir.
(5941 S. K. m. 5) (5271 S. K. m. 309)
Dava: Yüksek Adalet Bakanlığının, karşılıksız çek keşide etme suçundan sanık Ü. hakkında Ankara 25. Asliye Ceza Mahkemesince 20.04.2012 tarihinde 2012/518 Esas ve 2012/510 Karar sayı ile verilen çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararının kanun yararına bozulmasına ilişkin talebi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca dava dosyasının 14.01.2014 tarihli ihbar yazısı ekinde dairemize gönderildiği anlaşıldı.
Dosya incelendi.
Gereği görüşülüp düşünüldü:
Karar: Mahkemece sanığın 03.02.2012 tarih ve 28193 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren 6273 sayılı Çek Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla değişik 5941 Sayılı Kanunun 5/1. maddesi uyarınca çek düzenleme ve çek hesabı açmaktan yasaklanmasına karar verilmiştir.
Kanun yararına bozma talebi ve ihbar yazısında, Dosya kapsamına göre, 6273 Sayılı Kanunla değişik 5941 Sayılı Kanunun 5/1. maddesinde çek hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişi hakkında idari yaptırım uygulanacağı hükmünün yer aldığı cihetle, çek hesabı sahibi olmayan kabahatli hakkında kanuna aykırı biçimde yaptırım kararı verilemeyeceğinin gözetilmemesinde isabet görülmemiştir denilerek, belirtilen kararın bozulması istenmiştir.
03.02.2012 tarih ve 28193 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren 6273 sayılı Çek Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla değişik 5941 Sayılı Kanunun 5. maddesinin (1). fıkrasında Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak karşılıksızdır işlemi yapılması halinde, altı ay içinde hamilin talepte bulunması üzerine, çek hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişi hakkında, çekin tahsil için bankaya ibraz edildiği veya çek hesabının açıldığı banka şubesinin bulunduğu yer ya da çek hesabı sahibinin yahut talepte bulunanın yerleşim yeri Cumhuriyet Savcısı tarafından, her bir çekle ilgili olarak çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilir. Bu fıkra hükmüne göre çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı, karşılıksızdır işlemine tabi tutulan çekin düzenlenmesi suretiyle dolandırıcılık, belgede sahtecilik veya başka bir suçun işlenmesi halinde de verilir hükmü öngörülmüştür.
Sonuç: Somut olayda, şikayete konu çekle ilgili hesabın Hazır Beton İnşaat Maden Nakliye Petrol Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine ait olduğu, sanığın bu şirketin temsilcisi olarak çeki keşide ettiği anlaşıldığından, 6273 Sayılı Kanunla değişik 5941 Sayılı Kanunun 5. maddesinin 1. fıkrası gereğince, çek hesabı sahibi olmayan sanık Ü.ın çek düzenleme ve çek hesabı açmaktan yasaklanmasına karar verilmesi yasaya aykırı olup, kanun yararına bozma talebi bu nedenle yerinde görüldüğünden; Ankara 25. Asliye Ceza Mahkemesinin 20.04.2012 tarihli 2012/518 Esas ve 2012/510 Karar sayılı kararının 5271 sayılı CMKnun 309. maddesinin 3. fıkrası gereğince kanun yararına bozulmasına; aynı kanunun 309. maddesinin 4. fıkrasının (d) bendinin verdiği yetki kıyasen uygulanarak, sanık hakkında verilen çekdüzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasına, dosyanın adı geçen mahkemeye iletilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine, 10.03.2014 tarihinde oybirliği ile, karar verildi.
Hamil: Elinde bulunduran.
Keşide: Düzenleme.
Çekin ziyaı: Zayi olmak, kaybolmak.
İbraz: Ortaya koyma.