Suç, hukuk ile korunmuş bir menfaati ihlal eden, kanunca unsurları tespit edilmiş hukuka aykırı eylemler olup sonucu itibariyle suçun failine ceza öngörülen durumlardır. Suç işleyenin yani failin ceza ile karşılaşabilmesi için yargılamaya tabi tutulması gerekmektedir. Ceza yargılaması dediğimiz süreç iki kademeden oluşur. Soruşturma ve kovuşturma olan bu süreçler birbirinin devamı niteliğindedir. Suç işlenmiş olma ihtimalinin savcılık, polis ya da jandarma tarafından öğrenilmesinden itibaren savcılığın bu suç ihtimali ile ilgili iddianamenin mahkemece kabulüne kadar geçen süreye soruşturma, bu kabulden mahkeme hükmüne kadar geçen süreye de kovuşturma denir.
Ceza Davasında Soruşturma
Ceza davasının başlatılmasında önceki aşama olan soruşturma adli işlem niteliğinde olup yetkili makam Cumhuriyet Savcısıdır. Cumhuriyet savcısı suçun oluştuğu ile ilgili bir izlenime kapıldığı, ihbar ya da şikayet aldığı durumlarda Ceza Muhakemesi Kanunu 160. maddeye göre söz konusu suça dair, adli kolluk kuvvetlerinin yardımıyla, araştırma yapmak ve şüphelinin lehine, aleyhine dair tüm delilleri toplamakla yükümlüdür. Adli kolluk kuvvetleri savcının emri olmadan harekete geçemez. Savcı yeterli delilleri topladığını düşündüğü takdirde iddianamesini hazırlayıp mahkemeye sunar ve iddianamenin kabulü halinde soruşturma evresi sona erer.
Ceza Davasında Kovuşturma
Ceza Muhakemesi Kanununun 2. maddesinin f bendi kovuşturmanın başlangıcı için iddianamenin kabulünü şart koşmuştur.
Mahkemenin, savcının iddianamesini kabul edebilmesi için öncelikle kanunda aranan şartları taşıyıp taşımadığını incelemelidir. Bu araştırılması gereken şartlar:
-CMK 170. maddede yer alan iddianamenin unsurlarının tam olup olmadığı,
- Suçun ispatını sağlayacak delillerin toplanıp toplanmadığı,
-Suçun ön ödemeye veya uzlaşmaya talip olup olmadığıdır.
15 gün içinde mahkeme tarafından verilecek kabul veya eksikliklerin giderilmesi için savcılığa iade kararı alınır. İddianamenin kabul kararından, mahkemenin hükmüne kadar geçen aşamaya kovuşturmadır.
Ceza Davası Nasıl Açılır?
Bir hukuki menfaatin zedelendiğini düşünen kimse, suçluya yani faile ceza davası açmak istemesi halinde ya suçun ihbarını yapacaktır ya da şikayette bulunacaktır. İhbar ya da şikayet polise, jandarmaya veya savcılığa yapılabilmektedir. Şikayet için zaman aşımı süresi 6 ay olup bu süre failin ve fiilin öğrenildiği anda işlemeye başlar. Bu süre Türk Ceza Kanununun 73. maddesinde belirtilmiştir.
Suçun ihbarını veya şikayetini yapan taraf suçun niteliğini, hangi kanunda geçtiğini bilmek zorunda değildir. Suç olduğuna dair içinde şüphe olan kimse sadece olayları anlatmakla yükümlüdür. Bu anlatımı, yani ihbarı ve şikayeti yazılı olmak zorunda değildir. Sözlü de olabilir. Zaten ihbarın veya şikayetin yöneltildiği makam yazılı bir tutanak tutacaktır. Ama istenirse eğer dilekçe ile de şikayet veya suç duyurusunda bulunmak mümkündür.
İhbar veya şikayetten sonra başlayan soruşturma sürecinin ceza davası açılmasıyla sonuçlanması için birtakım önkoşullar vardır. Bu önkoşullar suç tipine göre değişmekle birlikte belli başlı muhakeme şartları şunlardır:
Eğer bu sayılan muhakeme şartlar oluşmamışsa savcı, kovuşturmaya gerek olmadığına dair yani takipsizlik kararı verecektir.
Takipsizlik kararı verilmez de soruşturma tamamlanırsa savcı, iddianamesini mahkemeye sunar. Mahkeme, 15 gün içinde iddianameyi inceler ve dava açılabilmesi için gerekli koşullarda eksiklik olursa dosya savcıya iade edilir. İade edilirse eğer dava açılmış olmaz. Şayet tam olduğuna karar verir de kabul ederse ceza davası açılmış olur. Eğer mahkeme bu 15 günlük süreyi sessiz geçirirse, iddianameyi kabul etmiş sayılır ve ceza davası açılmış olur.
Proaktif hukuk&danışmanlık hukukun üstünlüğüne inanan bir kuruluş olarak, herkesin hukuk düzenindeki menfaatlerinin korunması önceliğiyle hareket etmekte olup vizyonunu her seferinde adalet inancıyla pekiştirmektedir.
