Arama kararı ne demektir?
Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca arama yakalanabileceği veya suç delillerinin elde edilebileceği yönünde makul şüphe varsa şüphelinin veya sanığın üstü ,eşyası,konutu ,işyeri veya ona ait olan diğer yerler aranabilir.
Şüpheli veya sanağın yakalanabilmesi veya suç delillerinin elde edilebilmesi amacıyla diğer bir kişinin de üstü,eşyası,konutu,işyeri veya ona ait olan diğer yerler aranabilir.Bu hallerde aramanın yapılması aranılan kişinin veya suçun delillerinin belirtilen yerlerde bulunduğunun kabul edilebilmesine olanak sağlayan olayların varlığına bağlıdır.
Bu sınırlama,şüpheli kişinin ya da sanığın bulunduğu yerler ile ,izlendiği esnada bulunduğu yerler hakkında geçerli değildir.
Gece vakti arama yapmak mümkün müdür?
Konutta ,işyerinde veya diğer kapalı alanlarda gece vakti arama yapılamaz.Suçüstü veya gecikmesinde sakınca bulunan haller ile yakalanmış veya gözaltına alınmış olup da firar eden kişi veya tutuklu ya da hükümlünün tekrar yakalanması için gece vakti arama yapılabilir.
Arama çeşitleri nelerdir?
1-) Kişinin üstünde yapılan arama : Kişinin üstünde ceplerinde koltuk altında,elbisesinde ayakkabısı gibi yerlerde yapılan arama türüdür.Bu arama sınırları içinde kalmalı ; beden muayenesine dönüşmemelidir.
2-) Kişinin eşyasında arama
3-) Kişinin konutunda arama
4-) Kişinin iş yerinde arama
5-) Bilgisayarlarda yapılan arama : Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturmada başka surette delil etme imkanı bulunmaması durumunda ,Cumhuriyet savcısının istemi üzerine şüphelinin kullandığı bilgisayar ve programları ile bilgisayar hafızasında arama yapılmasına ,bilgisayar kayıtlarının kopyasının alınmasına ,bu kayıtların çözülerek metin haline getirilmesine hakim tarafından karar verilebilir.
6-) Avukat bürolarında yapılan arama:Avukat bürolarında ancak mahkeme kararı ile ve Cumhuriyet savcısının denetiminde aranabilir.Baro başkanı veya onu temsil eden bir avukat aramada hazır bulundurulur.
Arama kararı vermeye hangi mercii yetkilidir?
Hakim kararı üzerine veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının,Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı hallerde ise kolluk amirinin yazılı talimatı ile kolluk görevlileri arama yapabilirler.
Fakat evde,iş yerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile yapılabilir.
Kolluk amirinin yazılı emri ile yapılan arama neticeleri Cumhuriyet başsavcılığına hemen bildirilir
Arama karar veya talimatında ; aramanın sebebini oluşturan eylem ,aranılacak kişi,aramanın yapılacağı hane veya diğer yerin adresi veya eşya,karar veya emrin geçerli olacağı zaman açıkça belirtilir.
Arama işleminden sonra hazırlanacak tutanağına işlemi yapanların açık kimlikleri yazılır.Cumhuriyet savcısı aramada hazır değilse konut işyeri veya diğer kapalı yerlerde arama yapabilmek için o yer ihtiyar heyetinden veya komşulardan iki kişi bulundurulur.
Aramada hazır bulunabilecek kişiler kimlerdir?
Aranacak yerlerin sahibi veya eşyanın zilyedi aramada hazır bulunabilir;kendisi bulunmazsa temsilcisi veya temyiz kudretini haiz yakınlarından biri veya kendisiyle oturmakta olan bir kişi veya komşusu hazır bulundurulur.Kişinin avukatının aramada hazır bulunmasına engel olunamaz.
Aramadan sonra yapılacak işlemler nelerdir?
Arama sonrasında,yapılan arama ve sonuçlarıyla ilgili bilgi ve tespitleri içeren bir tutanak hazırlanır.Elkonulan eşya listelenir ; varsa arama ilgilisi veya temsilcisinin itirazları çekinceleri tutanağa kaydedilir.
Eğer arama işleminde bir hukuka aykırılık olduğu düşünülüyor ise arama sonrası düzenlenen tutanağa imza atılmamalı hatta varsa itiraza konu olan hususlar tutanağa şer olarak kaydedilmelidir.Arama tutanağını çekincesiz imzalayıp daha sonra mahkemede bunların hukuka aykırılığı yönünde iddiada bulunulamayacaktır.
Arama sonrasında bulunan bilgi-belgeyi inceleme yetkisi yalnızca Cumhuriyet savcısı ve hakime aittir.
Kolluk arama konusu ile ilgili her türlü belgeyi Cumhuriyet savcısı ve hakimin incelemesine sunmak zorundadır.
