Gümrük Kaçakçılığı

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamındaki kaçakçılık çeşitlerinden biri gümrük kaçakçılığıdır.

Söz konusu kanunda kaçakçılık suçunu veya kabahatini oluşturan fiiller tek tek sayılmıştır. Kaçakçılık suçunun kapsamında gümrük kaçakçılığı olduğu gibi akaryakıt, tarihi eser ve tütün ve alkol kaçakçılığı da bulunmaktadır. Biz bu yazımızda gümrük kaçakçılığının suç ve cezaları üzerinde duracağız.

Gümrük Kaçakçılığı Nedir

Gümrük kaçakçılığı, çeşitli malların ülkeye izinsiz yollarla sokulması veya ülkeden çıkarılmasıdır. Amaç vergi ödemekten kaçınmak olabileceği gibi ithalat veya ihracat yasağını aşmak da olabilir. Bu sebeplerden dolayı gümrük kaçakçılığı suçu vergi suçlarıyla da yakından ilgili olabilmektedir. Özellikle çeşitli meşru olmayan yöntemler izlenerek gümrük vergisi bazen ödenmesi gerekenden daha az tutarda ödenmektedir. Bunların tespiti gümrük denetiminin etkin olmasıyla yakından ilgilidir; dolayısıyla gümrük çalışanlarının da cezai sorumlulukları gündeme gelecektir.

Kaçakçılık Fiilleri ve Öngörülen Cezalar

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu bir çok eylemin suç veya kabahat oluşturduğunu söylemektedir. Bunlardan en önemlileri ve bilinmesi gerekenler şunlardır:

• Bir eşyayı gümrük işlemlerine tabi tutmadan ülkeye sokmak (1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası)
• Eşyayı gümrükten geçirirken sahte belge kullanılması ve bu sayede gümrük vergisinden kısmen veya tamamen kurtulma (1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve adli para cezası)
• Transit geçiş kapsamında taşınan  ve serbest dolaşımda bulunmayan eşyayı, rejim hükümlerine aykırı bir şekilde gümrük bölgesinde bırakmak (1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve adli para cezası)
• Ülkeye ithalat ve işleme rejimi kapsamında getirilen eşyayı, sahte belgeyle yurt dışına çıkarmış gibi işlem yapmak ve resmi kanallara bu şekilde göstermek (6 aydan 3 yıla kadar hapis ve adli para cezası)
• Özel kanunlar gereği vergiden tamamen veya kısmen muaf bir şekilde ülkeye getirilen eşyayı, ülkeye getirme amacı dışında başka bir amaçla kullanma, satma, devretme veya bu özelliği bilerek satın alma, kullanma (3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası)

Yukarıda saydığımız suç tipleri prototip niteliğindedir. Yani benzer durumlar da kaçakçılık suçunu oluşturmaktadır.

Gümrük, ülkelerin dış ticaretleri açısından hassas bir konudur. Etkin gümrük denetimleri ticaretin devlet kontrolünde gerçekleşmesi, ülkede malların kendine özgü pazarlarının dengeli hale getirilmesi ve vergi tespitlerinin doğru ve tam yapılabilmesi bakımından önemlidir. Bu sebeple öngörülen cezalar yukarıdaki cezalarla sınırlı değildir ve olayın özelliğine göre başka suç tiplerinin oluşup oluşmadığı da kontrol edilecektir.

Gümrük kaçakçılığı suçu hürriyeti kısıtlayıcı etkilere sahip olabileceği için son derece dikkatli işlem yapılmalı ve bu yüzden oluşabilecek muhtemel sorunlar bertaraf edilmelidir. Hukukun çizdiği sınırlara özen gösterilmeli, kanun bilmemenin mazeret olmadığı unutulmamalıdır. Hukukun varlık sebebi, hem kamu güvenliğini ve güvenini sağlamak hem de adaletin işleyişini sağlamaktır. Gümrük kaçakçılığı suçunun mağduru tüm toplum olmaktadır; zira haksız kazanç elde edilmekte ve ekonomik düzen kendi çapında bozulmak istenmektedir. Toplumu oluşturan tüm vatandaşlar vergi mükellefidir. Hal böyle olunca bu vergiden kendi yöntemleriyle sıyrılmaya çalışan kişiler adaletsizliğe sebep olacak ve kamuya duyulan güveni sarsacaktır.

Tüm bu sebeplerden dolayı oluşabilecek suçların önlenmesi ve caydırıcı unsurların devreye sokulması gerekmektedir.