İşverenin eşit davranma yükümlülüğünün anayasal dayanağı
Eşitlik problemi sosyal,siyasi,ekonomik vs.alanlarda birçok sorunun ortaya çıkmasında temel etkendir.Anayasanın 10.maddesinde eşitlik şu şekilde güvence altına alınmıştır :
‘’Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.
Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin hayata geçmesini temin etmekle sorumludur.
Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.
Devlet organları ve idari organlar bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik pensibine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.’’
İş Kanunu’nda eşitlik ilkesi nasıl düzenlenmiştir?
İş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce,felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz.
İşveren, esaslı sebepler olmadıkça tam süreli çalışan işçi karşısında kısmi süreli çalışan işçiye, belirsiz süreli çalışan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı işlem yapamaz.
İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye, iş sözleşmesinin akdedilmesinde,koşulların oluşturulmasında,uygulanmasında ve sonlandırılmasında cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamaz.
Eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha az bir ücret belirlenemez.
Çalışanın cinsiyeti sebebiyle özel koruyucu hükümlerin uygulanması, daha düşük bir ücretin uygulanmasını haklı kılmaz.
Eşit davranma ilkesine aykırılık halinde tazminat alınabilir mi?
Bir iş yerinde işveren, yukarıda saydığımız hususlarda veya benzeri hususlarda işçileri arasında ayrım yapıyor ise işçiler iş sözleşmelerini haklı nedene dayanarak feshedebilir, buna bağlı olarak diğer şartları da mevcutsa kıdem tazminatlarını almaya hak kazanabilirler. Bu noktada işçi, hem kıdem tazminatını hem de eşit davranma borcunun ihlaline dair verilecek tazminatı almaya hak kazanacaktır.
İş ilişkisinde veya sona ermesinde eşitlik ilkesi hükümlerine aykırı davranıldığında işçi, 4 aya kadar ücreti tutarındaki uygun bir tazminattan başka yoksun bırakıldığı haklarını da talep edebilir.
Eşitlik ilkesinin ihlal edilmesi durumunda ispat yükü kimdedir?
İşverenin eşitlik hükümlerine aykırı davrandığını iddia eden işçi iddiasını ispat etmekle mükelleftir. Ancak, işçi bir ihlalin varlığını kuvvetle muhtemel gösteren bir durumu ortaya koyduğunda, işveren böyle bir ihlalin mevcut olmadığını ispat etmekle yükümlü olur.
Eşit davranmama durumunda talep edilecek tazminatta zamanaşımı süresi ne kadardır?
Eşit davranma borcuna aykırılık halinde verilecek tazminat ‘tazminat’ niteliğinde olması nedeniyle zaman aşımı da Borçlar Kanunu’ndaki genel hükümler çerçevesinde belirlenecektir ;10 yılın geçmesiyle birlikte eşit davranmama nedeniyle talep edilecek tazminat zaman aşımına uğrayacaktır.
