Telif Hakkı Nasıl Alınır

Telif Hakkı Nasıl Alınır

Telif Hakkı Nedir

Telif hakkı, herhangi bir düşünce ürününün veya bilginin kullanılması ya da yayınlanması ile ilgili yetki ve hakların, yasalar tarafından hak sahibine verilmesini ifade etmektedir. Telif hakkı temel olarak özgün bir yapıtın veya eserin kopyalanmasının ya da kullanılmasının yasaklanmasını açıklayan hukuki bir haktır. Telif hakkı genel olarak belirli bir süre için geçerlilik taşımaktadır. Sembol olarak telif hakkı © işareti ile hak sahibine ilgili ürün üzerinde korunma sağlamaktadır. Telif hakkına konu olan ürünler temel olarak şunlardır:

➢     Edebiyat eserleri

➢     Sanat eserleri

➢     Bilgisayar programları

➢     Yazılımlar

➢     Buluşlar

➢     Tasarımlar

Telif hakkı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında korunmaya tabi tutulmuştur. Kanunun amacı 1. maddesinde fikir ve sanat eserlerini meydana getiren eser sahipleri ile bu eserleri meydana getiren veya yorumlayan eser sahiplerinin, seslerin ilk tespitini yapan fonogram yapımcıları ile filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren yapımcıların ve radyo - televizyon kuruluşlarının ürünleri üzerindeki manevi ve mali hakları belirlemek, korumak, bu ürünlerden yararlanma şartlarını düzenlemek, öngörülen usul ve esaslara aykırı yararlanma halinde uygulanacak yaptırımları tespit etmek şeklinde düzenlenmiştir.

Telif hakkına konu olacak ürünün 5846 sayılı FSEK kapsamında sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsulleri eser kapsamında değerlendirilmektedir. Kanuna göre bir fikir ve sanat ürününün eser kapsamında tutulabilmesi için aşağıda sayılan unsurları taşıması gerekmektedir:

  • Sahibine özgü nitelik taşıması,
  • Fikri bir çabanın sonucu meydana gelmesi,
  • Kanunda belirtilmiş olan eser türlerinden birini ihtiva etmesi,
  • Sahibi tarafından şekillendirilmiş olması.

Fikri mülkiyet hukuku temelinde ele alınan telif haklarında, eser sahibi tarafından ortaya çıkarıldıktan sonra kendiliğinden koruma sağlamasının mümkün olmasından ötürü herhangi bir tescil veya kayıt yapılmasına lüzum bulunmamaktadır. Ancak günümüz şartları açısından eser sahibinin, ortaya çıkardığı eser üzerindeki hak sahipliğini ispatlaması ve herhangi bir hak kaybına uğramaması adına telif hakkı başvurusu yapılarak ilgili hakkın alınması önem arz eden bir konudur. Hukuk bürosu olarak fikri mülkiyet hukuku alanında uzman avukat kadromuzla ve etkin çalışma prensiplerimizle müvekkillere hukuki danışmanlık hizmeti sunmaktayız.

 

Telif Hakkı Nereden Alınır

Telif hakları genel olarak FSEK kapsamında korunmaktadır. Bu açıdan temelinde eser ortaya çıkarıldıktan sonra kendiliğinden koruma sağlamasının söz konusu olmasından dolayı herhangi bir tescil veya kayda gerek yoktur. Telif hakkına konu olacak eserin ilgili eser üzerinde hak sahipliğinin ispatı açısından kolaylık sağlanması adına birtakım işlemlerin yapılması da söz konusu olmaktadır.

  1. İsteğe Bağlı Kayıt Tescil: Eserler üzerinde gerçekleştirilen tescil işlemi, eserin kimin tarafından çıkarıldığının ispatlanması açısından kolaylık sağlamaktadır. Tescil işlemi beyana dayanan bir işlemdir ve amacı eseri meydana getiren kişinin hak kaybına uğramasının önüne geçilmesidir. İsteğe bağlı tescil işleminin hukuki dayanağını 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu oluşturmaktadır. Başvuru, eseri meydana getiren kişiler, mirasçıları veya vekilleri aracılığıyla ve ibraz edilmesi zorunlu olan belgelerle birlikte şahsen ya da posta aracılığıyla Telif Hakları Genel Müdürlüğüne yapılacaktır.
  1. Zorunlu Kayıt Tescil: Fikir ve Sanat Eserlerinin Kayıt ve Tescili Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesi gereğince zorunlu kayıt;

■     Bilgisayar oyunları,

■     Müzik ve sinema eserlerinin pazara sunulmasının öncesinde kayıt ve tescil yapılmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir.

Bu hususların dışında eseri meydana getiren kişinin, eser üzerindeki tüm hakların kendisine ait olduğuna ilişkin beyanda bulunması üzerine söz konusu telif hakkının noter tarafından düzenlenip onaylanması sonucu hak sahipliğine ilişkin belgenin alınması da söz konusu olabilecektir.

Telif hakkının korunma sebeplerini kısaca aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:

○     Gelişmiş ülkelerde bilginin değerine önem verilmesi neticesinde isim, şarkı, şiir, kitap, video, yazılım, internet sitesi ve yazarlar tarafından oluşturulan makalelerin copyright çerçevesinde korunması ve kopyalanmasının önüne geçilmesi maksadıyla ilgili ürünlerin korunma altına alınması gerekmektedir.

○     Telif hakkının, global alanda rekabet ve tanıtım üzerinde büyük bir etkiye sahip olmasından dolayı koruma altına alınması önem taşımaktadır.

○     Sinema, müzik ve edebiyat gibi alanlarda büyük sektörel faaliyetlere geçiş yapılması bu alanda telif hakkının korunması gerektiğini ortaya koymaktadır.

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu çerçevesinde eser sahibinin maddi ve mali haklarına karşı gerçekleştirilecek tecavüzlere karşı açılabilecek olan hukuk davaları şunlardır:

➢     Tecavüzün Giderimi Davası

➢     Tecavüzün Önlenmesi Davası

➢     Maddi ve Manevi Tazminat Davası (FSEK madde 71 ve 72)


Bu Makaleyi Paylaş