Korsan (Fikir Hırsızlığı) Nedir?
Eserin sahibinin izni olmaksızın, gerçek bir fikir ve sanat yapıtından ,doğrudan ya da dolaylı olarak çoğaltma yapılarak elde edilen yeni ürünlere korsan ürün denir.Telif hakkı sahibinin onayı olmaksızın ya da belirlenen izin koşulları aşılarak ürünün kullanılması da korsan kapsamında değerlendirilecektir.
Uluslararası alanda telif hakları ihlali 1886 tarihli Bern Sözleşmesinden bu yana korsanlık olarak nitelendirilmektedir.
TRIPS Anlaşmasına göre korsan ürün şu şekilde tanımlanmıştır : Doğrudan veya dolaylı olarak bir nesneden yapılan ve kopya niteliğine sahip her ürün ,eğer üretimin yapıldığı ülkedeki hak sahibi veya onun yetkili kıldığı kişinin izni olmaksızın üretilmiş ise ve bu faaliyet ayrıca ithalatın yapıldığı ülke hukukunda bir telif hakkı veya bağlantılı bir hak ihlali oluşturmakta ise korsan ürün olarak nitelendirilir.
Korsan ürün kullanmanın zararları nelerdir?
Korsan ürünler her şeyden önce yaratıcılığın önünü keserek ,yeni ürünlerin önünü kapatır.Yasal olmayan çoğaltmalar nedeniyle bu alandaki kayı dışı ekonomi artar.Korsandan elde edilen gelir terörün,yasa dışı işlerin finansmanında kullanılır.
Korsan yalnızca eserin sahibinin haklarını ihlal etmemekte aynı zamanda ülkenin saygınlığını uluslararası arenada zedeleyerek ülkeyi çeşitli yaptırımlara maruz bırakmaktadır.Fikir hırsızlığı yazılım sektörünün gelişmesini engellemekte ve bilgi toplumu olmamızın önünde engel olmaktadır.
Yapılan korsan faaliyetler sinema,kitap,müzik gibi önemli sektörlerin gelir kaybına bağlı olarak küçülmesine sebep olarak kültür endüstrisinin kayba uğramasına sebep olmaktadır.
Korsan ürünlerle mücadelede uygulanan sistemler nelerdir?
Korsan ürünle mücadelede temel mücadele aracı 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’dur.Yasal düzenlemelerin yanında fikri ve sınai ihtisas mahkemelerinin kurulması Kültür ve turizm bakanlığı tarafından oluşturulan bandrol,kayıt-tescil ve sertifika sistemleri ile il denetim komisyonlarınca gerçekleştirilen denetimler uygulamada korsan ürünlerle mücadelede önemli yapı taşlarından olmuştur.
Korsan eser üretmenin hukuki yaptırımları nelerdir?
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda var olan hukuk davaları üçe ayrılabilir : Tecavüzün ref’i,tecavüzün men’i ve maddi-manevi tazminat davası.
Eser,eser sahibinin izni olmadan çevrilmiş,sözleşme dışı ya da sözleşmede belirtilen sayıdan fazla basılmış,başka biçimde işlenmiş veya radyo televizyon gibi araçlarla yayınlanmış veya temsil edilmiş ise ; izin alınmamış eser sahibi sözleşme yapılmış olması durumunda isteyebileceği bedelin veya emsal ya da rayiç bedel itibarıyla uğradığı zararın en fazla 3 kat fazlasını isteyebilir.Kanuna göre bu bedelin tespitinde öncelikle ilgili meslek gruplarının görüşü dikkate alınır.
Ayrıca bir eserden izinsiz çoğaltma yoluyla yarar sağlanıyorsa ve çoğaltılan kopyaları satışa çıkarılmamış ise,eser sahibi çoğaltılmış kopyaların,çoğaltmaya yarayan film ,kalıp ve benzeri araçların imhasını ve maliyet fiyatını aşmamak koşulu ile uygun bir bedel karşılığında kendisine verilmesini ya da sözleşme olması durumunda isteyebileceği miktarın üç kat fazlasını talep edebilir.Bu durum izinsiz çoğaltma yoluna giden kısmın yasal sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
Tecavüz sona ermiş olsa bile zaman aşımı konusunda Borçlar Kanunundaki genel sürelere uyulur.Buna göre fiilin öğrenilmesinden itibaren 1 yıl içinde ve her halde 10 yıl içinde tecavüz fiilini işleyen kişilere karşı bu davaları ikame edebilecektir.
Korsan eser üretenin ceza hukuku açısından sorumluluğu nedir?
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda koruma altına alınan fikir ve sanat eserleriyle alakalı manevi,mali ve bağlantılı hakları ihlal ederek bir eseri ,icrayı ,fonogramı veya yapımı hak sahibi kişilerin yazılı izni olmaksızın işleyen ,temsil eden,çoğaltan,değiştiren dağıtan,her türlü işaret,ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma ileten,yayımlayan ya da hukuka aykırı olarak işlenen veya çoğaltılan eserleri satışa arz eden ,satan,kiralamak veya ödünç vermek suretiyle ya da sair şekilde yayan,ticari amaçla satın alan,ithal veya ihraç eden,kişisel kullanım amacı dışında elinde bulunduran ya da depolayan kişi hakkında bir yıldan beş yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur.
Başkasına ait ürünü kendi eseri gibi isimlendiren kimse altı aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezasıyla cezalandırılır.Bu fiilin dağıtmak ve yayımlamak suretiyle işlenmesi durumunda hapis cezasının üst sınırı 5 yıl olup ,adli para cezasına hükmolunamaz.
Bir eserden kaynak göstermeksizin iktibasta bulunan kişi 6 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
Hak sahibi kimselerin onayı olmadan yayımlanmamış bir eserin içeriği hakkında kamuya açıklamada bulunan kişi hakkında 6 aya kadar hapis cezasına hükmolunur.
Bir eserle ilgili olarak yetersiz,yanlış,aldatıcı mahiyette kaynak gösteren kişi altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
